Gierek i jego czerwony dwór. Partia, rodzina, towarzysze

„Kiedy w 2004 roku dziennikarze jednego z najpopularniejszych tytułów prasowych zapytali Polaków, który z przywódców Polski po drugiej wojnie światowej zrobił dla naszego kraju najwięcej, aż czterdzieści sześć procent badanych opowiedziało się właśnie za Gierkiem (...)Niniejsza publikacja stanowi próbę przedstawienia Edwarda Gierka, jego najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników, a także rodziny, żyjącej w cieniu I sekretarza”.

Polska Ludowa była krajem, w którym niepodzielne rządy sprawowali komuniści. De facto istniała jedna partia – PZPR, która miała wpływ na wszystkie dziedziny życia. Chociaż formalnie głową PRL-u był Przewodniczący Rady Państwa, to faktyczną władzę w kraju sprawował I Sekretarz Komitetu Centralnego. Wśród siedmiu pierwszych sekretarzy, z pewnością wyróżniał się Edward Gierek. Kierował partią — a więc i państwem — latach 1970 — 1980. Dla wielu Polaków to właśnie lata 70. XX wieku były najlepszym okresem w ich życiu. Skąd zatem wziął się mit Edwarda Gierka? Dlaczego tylu ludzi uważa go za sprawnego gospodarza i polityka w niemal zachodnim stylu?
Na te i inne pytania stara się odpowiedzieć Iwona Kienzler w swojej najnowszej książce pod tytułem Gierek i jego czerwony dwór. Partia, rodzina, towarzysze”. Publikacja ukazała się nakładem wydawnictwa Lira. Autorka jest znaną i płodną pisarką. Jej książki w popularnej formie przybliżają różne tematy z historii Polski.

Jak więc poradziła sobie z postacią Edwarda Gierka? Czy po lekturze książki jestem usatysfakcjonowany? Szczerze powiem, że nie do końca. Być może wynika to z faktu, że bardzo interesuję się historią i okresem PRL-u. Iwona Kienzler napisała zaś książkę typowo publicystyczną, skierowaną do szerokiego grona odbiorców. Podczas lektury mamy wrażenie, że jest to rozbudowany artykuł z internetu – chodzi mi o styl i język publikacji. Jeżeli ktoś na poważnie zgłębia historię Polski, to raczej niczego nowego z książki się nie dowie. Jej lektura zaś momentami może być naprawdę irytująca – tak właśnie było w moim przypadku.

Książka sprawia wrażenie napisanej nieco niechlujnie i szybko. Trudno przesądzać, na ile jest to winą autorki, a na ile redakcji i korekty. Na pewno błędy językowe i składniowe powinny być wychwycone i poprawione. Również składnia zdań pozostawia nieco do życzenia – czasem trzeba się domyślać, co autorka ma na myśli. Zbędne są także powtórzenia, tym bardziej że dotyczą one spraw oczywistych. Czy naprawdę trzeba pisać, że za czasów Gierka nie było internetu i telefonów komórkowych? Jeśli tak zaczniemy pisać książki historyczne, to wszystkie ona będą grubsze o kilkanaście stron – internet bowiem to dość młody wynalazek. Moim zarzutem jest więc słaba redakcja i korekta.

Nie myślcie, że się znęcam. Nie żywię żadnych uprzedzeń do autorki, jednak tak nie powinna wyglądać żadna książka, tym bardziej historyczna. Jak sprawa wygląda od strony merytorycznej? Czy treść rekompensuje wyżej wymienione niedoskonałości? Tak, ale tylko pod warunkiem, że o Gierku nic w ogóle nie wiecie. Dla mnie natomiast były to po prostu korepetycje i to takie, po których na egzaminie z pewnością nie można by liczyć na najwyższe noty. Iwona Kienzler garściami czerpie przede wszystkim z wywiadu „Przerwana dekada”. Nazwisko Rolickiego pada niemal tak samo często, jak Gierka. Szkoda. W ogóle „Gierek i jego czerwony dwór” to zbiór faktów i ustaleń już znanych i wielokrotnie opisanych. Nie jest to w żadnym razie klasyczna biografia ani podręcznik historyczny.

To książka zdecydowanie popularna, skierowana głównie do tych odbiorców, którzy nic nie wiedzą o Gierku i o czasie, w jakim rządził Polską. Historycy – nawet amatorzy – nie dowiedzą się z niej raczej nic nowego.

Wojciech Sobański