Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Dlaczego Polacy są skłonni wszędzie dopatrywać się zdrady i szafują słowem "zdrajca" wobec każdego kto - tak czy inaczej - się wychyli? A dlatego, że noszą w sobie świadomość własnej pogardy dla swojej nacji i świadomość własnej tęsknoty do oderwania się od tej, nazwanej przez nich niższą, zbiorowości.

Dlaczego Polacy są skłonni wszędzie dopatrywać się zdrady i szafują słowem "zdrajca" wobec każdego kto - tak czy inaczej - się wychyli? A dl...

Proces modernizacji wyprzedza swoich krytyków, są więc od niego zależni. I chociaż w walce z nowoczesnością mogą podejmować próby wskrzeszenia dawnych zwyczajów i tradycyjnych pojęć, to zwyczaje te i pojęcia - takie na przykład, jak etniczność, fundamentalizm religijny, nacjonalizm i kultura - same przynajmniej po części, są wytworem niespokojnych umysłów epoki nowożytnej.

Proces modernizacji wyprzedza swoich krytyków, są więc od niego zależni. I chociaż w walce z nowoczesnością mogą podejmować próby wskrzeszen...

Tendencja zaściankowa uzupełnia prowincjonalizm o elementy krytyki kulturowej, upatrując w kosmopolityzmie i komercjalizmie wielkich miast sił, które wywierają niszczycielski wpływ na więzi międzyludzkie. Są to atomizacja, agnostycyzm, anarchia i anomia - występujący w nich przedrostek "a" akcentuje brak zakorzenienia, jaki cechuje nowoczesne społeczeństwo, zredukowane do najdrobniejszych elementów składowych i pozbawione wspólnotowej spójności, bo nie ma w nim Boga, ładu, prawa ani sprawiedliwości.

Tendencja zaściankowa uzupełnia prowincjonalizm o elementy krytyki kulturowej, upatrując w kosmopolityzmie i komercjalizmie wielkich miast s...

Polskie grono, dokładnie to, czego tak brakuje mi w Berkeley i dużo dałbym, by mieć często te polskie rozmowy przy winie, które pomimo wszelkich przeszkód odbywały się jednak w Brie-Comte Robert i Montgeron, nie bez cichego sprzeciwu Janki i jak najgorszego wpływu na dzieci. Bo dla kogoś, kto słucha nie wiedząc dokładnie, o co chodzi, takie rozmowy brzmią absurdalnie, a ich humor ma odcień makabryczny. Mnie są jednak i były potrzebne.

Polskie grono, dokładnie to, czego tak brakuje mi w Berkeley i dużo dałbym, by mieć często te polskie rozmowy przy winie, które pomimo wszel...

W Zygmuncie nie było nic ze stoika, chyba dlatego, że chłód czy kamienność, które zwykle kojarzymy ze stoicyzmem, były mu obce. Wyobrażam sobie, że podobnych mędrców można szukać chyba tylko wśród mistrzów buddyzmu Zen. Umiał być tutaj, przede mną, a równocześnie przebywał w innej krainie, skąd własne „ja" wydawało się maleńkie, jakby widziane przez odwrócony teleskop. Kiedy, choć z rzadka, opowiadał o swoim udziale w wojnie, można było wierzyć, że i wtedy, tak jak w jego opowieści, odczuwał to, co się z nim działo, jako komiczne. Gay, stale nękany „bodźcem ciała", w swojej erotycznej pogoni zachowywał, myślę, tę samą ubawioną nadrzędność umysłu. Odgadywałem w nim przeżycie metafizyczne, które przeniosło go w górę, niemal w wymiar świętości.

W Zygmuncie nie było nic ze stoika, chyba dlatego, że chłód czy kamienność, które zwykle kojarzymy ze stoicyzmem, były mu obce. Wyobrażam so...

To co nazwałem siłami Dżihadu, może sprawiać wrażenie nawrotu do czasów sprzed epoki nowożytnej: próby rekonstrukcji świata, który istniał przed kosmopolitycznym kapitalizmem, a jego elementami były misteria religijne, zhierarchizowane społeczności, myślenie magiczne, stagnacja. Wydaje się, że w takiej postaci stanowią dokładne przeciwieństwo sił McŚwiata, ale Dżihad stoi nie tyle w zdecydowanej opozycji do tego ostatniego, co stanowi jego kontrapunkt, będąc dialektyczną reakcją na modernizację. Wśród jego cech znajdujemy zarówno odbicie jak i wzmocnienie zalet i wad współczesnego świata - jest to raczej Dżihad poprzez McŚwiat niż Dżihad kontra McŚwiat.

To co nazwałem siłami Dżihadu, może sprawiać wrażenie nawrotu do czasów sprzed epoki nowożytnej: próby rekonstrukcji świata, który istniał p...

1. Słuszna droga idzie po linie, która nie jest rozpięta wysoko, ale tuż nad ziemią. Ludzie, zdaje się, więcej się o nią potykają, niż po niej chodzą. "rozważania o grzechu, cierpieniu, nadziei i słusznej drodze".

1. Słuszna droga idzie po linie, która nie jest rozpięta wysoko, ale tuż nad ziemią. Ludzie, zdaje się, więcej się o nią potykają, niż po ni...

Złożoność współczesnego społeczeństwa i specjalizacja, jakiej wymaga praca, rozszerzają abstrakcyjną sytuację robotnika na inne grupy społeczne. Mówi się, że żyjemy w świecie techników. Mimo różnicy zarobków i poziomu życia sytuacja tych techników nie różni się w zasadzie od sytuacji robotników: tak samo pobierają pensję i tak samo są nieświadomi pracy, jaką realizują. Rząd techników, ideał współczesnego społeczeństwa, byłby więc rządem narzędzi. Czynność zastąpiłaby cel, środek - twórcę. Społeczeństwo rozwijałoby się skutecznie, ale bez określonego kierunku. I powtarzanie tego samego gestu, charakterystycznego dla maszyny, prowadziłoby do nieznanej formy bezruchu: bezruchu mechanizmu, który idzie znikąd donikąd.

Złożoność współczesnego społeczeństwa i specjalizacja, jakiej wymaga praca, rozszerzają abstrakcyjną sytuację robotnika na inne grupy społec...

Curzio Malaparte podczas II wojny światowej dostrzegał specyficznie niemieckie "okrucieństwo cierpiące". Jego zdaniem wynikało ono ze strachu. Przy czym Niemcy nie obawiają się ludzi silnych i uzbrojonych, lecz najbardziej boją się istot słabych. Pisał on:"Strach jest tym, co skłania Niemca do okrucieństwa, do czynów zimno, metodycznie i naukowo okrutnych. Strach przed uciskanymi, bezbronnymi, chorymi, strach przed starcami, kobietami, dziećmi, strach przed Żydami. I choćby Niemiec nie wiem jak starał się ukryć ten tajemniczy lęk, zawsze coś zmusi go do mówienia o tym, i to zawsze w najmniej odpowiednich momentach, najczęściej przy stole: czy płynie to stąd, że rozgrzało go wino i jedzenie, czy z pewności siebie, jaką mu daje poczucie, że nie jest sam, czy z podświadomej potrzeby przekonania samego siebie, że się nie boi - dość że Niemiec odsłania się, pozwala sobie mówić o głodzie, o egzekucjach i masakrach z jakąś niezdrową satysfakcją, przez którą przebija nie tylko uraza, zazdrość, odtrącona miłość, nienawiść, ale i żałosny, zdumiewający pęd do upodlenia".

Curzio Malaparte podczas II wojny światowej dostrzegał specyficznie niemieckie "okrucieństwo cierpiące". Jego zdaniem wynikało ono ze strach...