Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Zmierzch filozofii" jest podsumowaniem trwającego dwa i pół tysiąca lat projektu kulturowego nazywanego filozofią. Jak twierdzi autor, jest to podsumowania na zakończenie tego projektu i to zakończenie definitywne, nie będzie dla filozofii żadnego nowego początku. Idea filozofii, jako absolutnie krytycznego i abstrakcyjnego namysłu nad rzeczywistością, została bowiem absolutnie wyczerpana. Większość kompetencji filozofii została już przeniesiona na pole nauk empirycznych. To, co jej pozostało, to idee zbyt trudne i nie kompatybilne ze współczesnym społeczeństwem, by ktokolwiek miał ochotę poświęcać czas na ich poznanie i właściwe zrozumienie. Autor zapewnia, że filozofia spełniła już swoją rolę w rozwoju naszej kultury, teraz nadszedł dla niej czas na zasłużony odpoczynek.

Książka zawiera wiele celnych (i zabawnych) obserwacji dotyczących społeczności filozofów, zarówno jeżeli chodzi o relacje pomiędzy nią i resztą społeczeństwa, jak i jej wewnętrznej sytuacji. Autor, sam zresztą filozof, pisze z dużą dozą sympatii dla filozofii, raczej strata się pokazać, że filozofia, pomimo swojej wartości, umiera, bo jest niekompatybilna ze współczesnym społeczeństwem. Tak jest przynajmniej na początku książki. Im dalej, tym stosunek autora do filozofii zdaje się pogarszać. Ostatni rozdział wydaje się być właściwie niedokończony, wygląda to tak, jakby autor w pewnym momencie stwierdził "a co tu dużo więcej gadać", urwał rozdział, dorobił zakończenie na pięć stron i zakończył pracę nad książką. Może nie jest przypadkiem to, że ostatni rozdział dotyczy relacji filozofii i polityki, gdzie filozofia ma, nie ze swojej winy, parę czarnych kart. Zresztą autor identyfikuje, może słusznie, filozofię polityczną z ruchami konserwatywnymi i reakcyjnymi, z czym mu na pewno nie po drodze.

Osobiście książka dała mi do myślenia w kwestii "końca filozofii". Wszystkie argumenty za tym, że filozofia jest projektem nieskończonym, są dobrze znane, a w niniejszej książce rozpracowane. Jest jednak pewne "ale". Autor sam zauważa, że filozofia może jeszcze istnieć jako namysł prowadzony indywidualnie, w samotności, gdzieś w "kosmosie literatury filozoficznej". Nie będzie to jednak w żaden sposób wpływało na kulturę, a z czasem najprawdopodobniej zaniknie. Wydaje mi się jednak, albo może lepiej, potrafię sobie wyobrazić taki scenariusz, że filozofia przetrwa jako historia filozofii w szkołach i na uniwersytetach, skąd te nieliczne jednostki, mające autentyczne nastawienie filozoficzne, będą mogły dowiadywać się o klasycznych dziełach filozoficznych, a w konsekwencji, same zaczną filozofować. Nie jest zresztą nieprawdopodobne, że jeden na sto nauczycieli historii filozofii będzie własnie takim filozofem i będzie uczył zasadniczo filozofii. Tak to się trochę dzieje teraz i wydaje się, że ten układ jest stabilny, chociaż o powrocie filozofii na salony faktycznie nie ma co myśleć. Niekoniecznie jednak jest to czymś złym, jeżeli przyjmiemy, że filozofujemy, bo musimy (kto musi, ten musi).

Generalnie książkę polecam każdemu, komu filozofia jest bliska. Na pogrzeb bliskiej osoby dobrze się wybrać, chociażby po to, żeby przepracować stratę. Nawet jeżeli, kto wie, może trumna jest pusta, bo sama śmierć została sfingowana.

"Zmierzch filozofii" jest podsumowaniem trwającego dwa i pół tysiąca lat projektu kulturowego nazywanego filozofią. Jak twierdzi autor, jest to podsumowania na zakończenie tego projektu i to zakończenie definitywne, nie będzie dla filozofii żadnego nowego początku. Idea filozofii, jako absolutnie krytycznego i abstrakcyjnego namysłu nad rzeczywistością, została bowiem...

Kompendium ontologii i metafizyki mające na celu przekrojowe przedstawienie zagadnień występujących w tych dziedzinach. Bywa polecane jako podręcznik studentom filozofii w ramach kursu Ontologia.

Pozycja mocno tomistyczna. Polecam tylko tym, którzy rozumieją, na co się piszą. Innym polecam "Wprowadzenie do filozofii" autorstwa Arno Anzenbachera. Podręcznik pisany z podobnej perspektywy jak ten, ale jednak dużo bardziej wyważony. W filozofii po Tomaszu z Akwinu wydarzyło się naprawdę wiele, a powodem tego jest to, że metafizyka Tomasza jest niewytrzeszczająca do zadowalającego opisu rzeczywistości. Autorowi "Ontologii" zdaje się to trochę umknęło.

Kompendium ontologii i metafizyki mające na celu przekrojowe przedstawienie zagadnień występujących w tych dziedzinach. Bywa polecane jako podręcznik studentom filozofii w ramach kursu Ontologia.

Pozycja mocno tomistyczna. Polecam tylko tym, którzy rozumieją, na co się piszą. Innym polecam "Wprowadzenie do filozofii" autorstwa Arno Anzenbachera. Podręcznik pisany z...

Przeczytane do LXV.

Muszę przyznać, że nie domyślałem się, że z Saint-Exuperego był taki mizoginik. Oczywiście, Róża w "Małym Księciu" to portret dość stereotypowy, ale zawsze odczytywałem go bardziej jako karykaturę specyficznej postawy. Po lekturze "Twierdzy" nie jestem pewien, czy nie jest to obraz wszystkich kobiet widzianych oczami tego autora (z wyjątkiem oczywiście tej idealnej wymyślonej, która w ciszy modli się czekając aż ktoś ją łaskawie zapłodni). Czy to może być przypadek, że w "Małym Księciu" nie ma innej postaci kobiecej?

Co do samej "Twierdzy", chyba wystarczy wspomnieć, że autor myśli, że ma prawo oceniać kto żyje jak człowiek, a kto żyje jak bydło. Nie wydaje mi się, żeby była to książka mądra, jest zbyt radykalna, aby być mądra. Dużo tu jest pisane o miłości, ja jednak miłości w niej nie wyczuwam (wyrażanie miłości poprzez ścinanie głowy do mnie nie przemawia). Pozycja raczej niesmaczna, tylko dla naprawdę zdeterminowanych.

Przeczytane do LXV.

Muszę przyznać, że nie domyślałem się, że z Saint-Exuperego był taki mizoginik. Oczywiście, Róża w "Małym Księciu" to portret dość stereotypowy, ale zawsze odczytywałem go bardziej jako karykaturę specyficznej postawy. Po lekturze "Twierdzy" nie jestem pewien, czy nie jest to obraz wszystkich kobiet widzianych oczami tego autora (z wyjątkiem...