Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wydaje mi się, że patrząc na obecny dostęp do wiedzy, wiemy, iż dawniej istniały artystki , a także że tworzyły dzieła. Pojawia się jednak pytanie, dlaczego w takim razie znamy ich tak niewiele, dlaczego nie widzimy ich dzieł. Książka Natalii Budzyńskiej ukazuje nam szeroki wachlarz kobiet, artystek i twórczyń, które niestety są obecnie dla nas, jako postronnych odbiorców, niewidoczne. O życiu każdej z tych kobiet można napisać wiele, a dzięki autorce mamy okazję odkryć ich historię na nowo. Głównym punktem odniesienia autorki są polskie Tatry i Zakopane, które stało się prawdziwym ośrodkiem kultury i sztuki.

Przez każdy kolejny rozdział wraz z autorką idziemy zakopiańskim śladem każdej z artystek, która prędzej, czy później trafia w okolice polskich Tatr. Dzięki tej biografii widzimy tak wiele różnych kobiet, twórczyń, które były w Zakopanem jedynie przez chwilę, albo spędzały tam lata. Ta książka łączy to, co najlepsze w badaniu historii. Autorka odtwarza nie tylko zapomniane wydarzenia, ale także emocje, jakie mogły towarzyszyć bohaterkom jej książki. Bardzo spodobał mi się sposób, w jaki lekko snuła domysły, łączyła fakty i odtwarzała fragmenty życiorysów.

Dla przedstawionych w książce artystek polskie góry, były wytchnieniem od wielkiego świata. To właśnie wśród natury miały szansę na zbieranie inspiracji, weny i własny rozwój. Otoczenie artystów i artystek sprzyjało odwadze, która prowadziła do wyjścia ze standardowych ról. Chociaż w większości w dalszym ciągu musiały one pełnić rolę gospodyń, to górskie warunki dawały okazję do rozwoju innych dotychczas nieznanych im możliwości sportowych, takich jak chociażby taternictwo.

Budzyńska pokazała, jak Zakopane wpływało na rozwój twórczości artystek, jednocześnie podkreślając istotność wszechobecnej natury. Matki, córki, wszystkie kobiety, które szukały inspiracji, artystycznej stabilizacji i chciały się rozwijać, odkrywały potencjał tego miejsca i starały się go jak najlepiej wykorzystać. Teraz ja postaram się jak najlepiej wykorzystać potencjał tej książki i przywrócić choć część pamięci o każdej z tych historii.

Wydaje mi się, że patrząc na obecny dostęp do wiedzy, wiemy, iż dawniej istniały artystki , a także że tworzyły dzieła. Pojawia się jednak pytanie, dlaczego w takim razie znamy ich tak niewiele, dlaczego nie widzimy ich dzieł. Książka Natalii Budzyńskiej ukazuje nam szeroki wachlarz kobiet...

Rozwiń

Zwiń

Tym razem autor zabiera nas w świat akademicki, gdzie poznajemy Pnina, a tak właściwie Timofieja Pawłowicza Pnina. Rewolucja bolszewicka, wojny, sprawiły, że ten Rosjanin na emigracji dotarł, aż do Stanów Zjednoczonych. Początkowo bez większej znajomości języka, powoli próbuje odnaleźć się w tym akademickim świecie. Można z łatwością odnieść wrażenie, że Pnin kompletnie nie pasuje do tego środowiska. Z jednej strony jest trochę ciamajdowaty, z drugiej strony ma w sobie wiele szlachetności i dobroci. Takie połączenie powoduje, że nie da się nie lubić Pnina, a każda kpina z niego powoduje, że dostrzegamy coraz więcej wad w tamtejszym gronie.

Zastanawiałam się, czy kiedykolwiek, jakikolwiek Nabokovski bohater sprawił, że polubiłam go tak bardzo, jak Pnina, ale spośród przeczytanych przeze mnie książek Nabokova, żaden główny bohater nie budził we mnie tak dużej sympatii. Wobec Pnina miałam niezwykle ciepłe odczucia, wręcz chciałam aby jego los był choć odrobinę lepszy. Może właśnie przez to, że z reguły wiadome jest, że Nabokov nie skupiał się na tym, żeby bohaterowie wzbudzali w nas takie pozytywne emocje, taki bohater, jak Pnin stał się świetną odmianą.

W “Pninie” autor klasycznie dodaje od siebie wiele uszczypliwych komentarzy, a także wiele komicznych i absurdalnych sytuacji. Pozwala to dostrzec różnice pomiędzy nieco staroświeckim i poczciwym Pniem, a resztą jego otoczenia. Dzięki niezwykłemu stylowi Nabokova można z tej lektury wiele wyciągnąć, a także przekonać się, jak wiele psikusów zrobił (tym razem) Nabokov. Wydaje mi się także, że warto przeczytać “Pnina”, chociażby po to, żeby zapoznać z tym co oznacza, że Pnin jest pninowski, a jego pninowskie zachowania nadają mu wiele pninowskich cnót.

Tym razem autor zabiera nas w świat akademicki, gdzie poznajemy Pnina, a tak właściwie Timofieja Pawłowicza Pnina. Rewolucja bolszewicka, wojny, sprawiły, że ten Rosjanin na emigracji dotarł, aż do Stanów Zjednoczonych. Początkowo bez większej znajomości języka, powoli próbuje odnaleźć się...

Rozwiń

Zwiń

Życie Claudii z pewnością nie należało do najprostszych. Zarówno jej matka, jak i ojciec są głusi, a w dodatku są dosyć ekscentryczni i niestabilni emocjonalnie. W książce autorka pokrótce prowadzi nas przez dziesięciolecia, od dzieciństwa jej rodziców, ich poznanie, aż po własne doświadczenia, jakie z nimi zebrała. Widać wyraźnie, że przez lata wypracowuje ona własny system życia, który ma pozwolić jej uporać się z napotkanymi trudnościami. Stara ona odnaleźć siebie, bo jako córka osób z niepełnosprawnościami, od dzieciństwa odczuwała to czego nie odczuwa zbyt wiele osób. Jest to ciężar którego nie da się opisać, dlatego też tak trudne jest dla niej znalezienie własnej drogi.

Ta książka nie jest to opowieścią stricte o życiu ludzi głuchych. Całą rodzinę łączą niełatwe relacje, a trudy z jakimi musiała się zmierzać bohaterka i jej rodzice bywały zarówno łączące, jak i dzielące. Powiedziałabym, że przez swoje dzieciństwo, bohaterka przez lata szuka jakiegoś punktu zaczepienia, który da jej stałość. Wyraźnie widzi i czuje, że pojawia się w niej syndrom oszusta. Przez zmiany miejsca zamieszkania, ciężko jest jej wypracować przynależność do jakiegoś miejsca, jednak w dalszym ciągu poszukuje siebie. Zastanawia się nad pojęciem wolności, przytacza przykłady bohaterki ‘Cudzoziemki’ M.Kuncewiczowej, a także książki A.Camusa ‘Obcy’. Takie literackie porównania dają jej swoiste ukojenie i sprawiają, że być może nie czuje się tak samotna i może próbować budować własną tożsamość.

Wydaje mi się, że określenie dysfunkcyjna rodzina w tym przypadku, to zbyt niewiele by opisać tę historię. Czasem słowa nie wystarczają, tak też mam tym razem, więc jedyne lub też najlepsze, co mogę powiedzieć to warto przysiąść, przeczytać i po prostu zagłębić się w całą historię.

“Przechadzasz się po zgliszczach swojej rodziny i uświadamiasz sobie, że jedne słowa zostały wymazane, a drugie ocalały, niektóre zniknęły, a pozostałe zawsze będą w tobie rozbrzmiewać, aż w końcu dochodzisz na krawędź, do twojego ojca i matki, po latach, przez które wierzyłaś, że śmierć lub szaleństwo to jedyny sposób, by im dorównać. I tam uświadamiasz sobie, że wszystko w twojej krwi jest wołaniem, a ty sama jesteś tylko echem wcześniejszej mitologii.”

Życie Claudii z pewnością nie należało do najprostszych. Zarówno jej matka, jak i ojciec są głusi, a w dodatku są dosyć ekscentryczni i niestabilni emocjonalnie. W książce autorka pokrótce prowadzi nas przez dziesięciolecia, od dzieciństwa jej rodziców, ich poznanie, aż po własne doświadcz...

Rozwiń

Zwiń

Wydaje mi się, że często biografie mogą mieć to do siebie, że najzwyczajniej w świecie mogą nudzić. Zakładając, że daną biografię pisze najprawdziwszy fan i zapalony sympatyk, który przelewa swoją fascynację na papier, wysoce prawdopodobne jest to, że dla postronnego odbiorcy nie zawsze może to być najciekawsze doświadczenie. Wiedziałam jednak, że historia Abby jest na tyle szeroka, że ta biografia musi być niezwykle ciekawa. Nie sądziłam jednak, że okaże się aż tak wciągająca.

Myśląc o sławnych postaciach chcemy wiedzieć wszystko, co, jak i dlaczego. Dlatego zawsze warto prześledzić wszystko od samego początku. W książce Gradvalla dowiadujemy się między innymi się jak doszło do tego, ABBA stała się taką legendą. Autor w niezwykle ciekawy sposób zakreślił nie tylko historię Abbby, ale także dodał zarysy społeczne, polityczne. Opowiada on nie tylko historię zespołu, ale przede wszystkim historię ludzi, którzy mieli okazję współtworzyć legendę, jaka została zbudowana wokół zespołu w wielu etapach.

Gdybyście więc zastanawiali się, ile wspólnego ma Wietnam ze Szwecją, klip do jakiej piosenki został nagrany w Krakowie, czy też dlaczego niektóre piosenki ABBY, są określane jako te w stylu ‘bad english’, to ta książka jest świetną okazją na poznanie odpowiedzi na te i wiele innych pytań i ciekawych faktów. Przyznam szczerze, że jako osoba, która dotychczas kojarzyła tylko najbardziej popularne piosenki ABBY, zaczęłam szukać jeszcze większej ilości informacji, zdjęć i wszystkiego co jest związane z ABBĄ. Po tym wszystkim jednoznacznie stwierdzam, że przeczytanie historii tych ludzi, sprawiło, że zobaczyłam coś więcej, niż żywą legendę. Zobaczyłam historię ludzi, którzy po prostu realizowali swoją miłość i pasję do muzyki. Zobaczyłam ludzi, którzy myśleli że ich moment sławy potrwa maksymalnie kilka lat i kompletnie nie spodziewali się tego, że ich sława będzie trwała kolejne dziesiątki lat. Końcowo więc chętnie przyczynię się do dalszego szerzenia sławy i chwały ABBY, chociażby w swojej mikroskali.

Wydaje mi się, że często biografie mogą mieć to do siebie, że najzwyczajniej w świecie mogą nudzić. Zakładając, że daną biografię pisze najprawdziwszy fan i zapalony sympatyk, który przelewa swoją fascynację na papier, wysoce prawdopodobne jest to, że dla postronnego odbiorcy nie zawsze mo...

Rozwiń

Zwiń

Czy historia milczy? Czy przeszłość, teraźniejszość i przyszłość milczą? Podczas czytania książki Lindstrom cały czas miałam w głowie te pytania, bo historie o przemijaniu zawsze mogą być trudne, ale główne pytanie kieruje nas do tego jak sobie z nimi poradzić.

Są takie dni o których przypomina nam tylko cisza. W takich momentach najczęściej bywa się sam na sam ze swoimi myślami. W ciszy ukrywa się wiele tajemnic, wiele zakopanych głęboko wspomnień. “Dni w historii ciszy” wracają w snach, we wspomnieniach, w codziennych momentach. Bohaterowie zastanawiają się czy milczenie jest tchórzostwem, czy może pewnego rodzaju odwagą, która ma ochronić najbliższych.

“Dni w historii ciszy” to coś więcej, niż historia Evy i Simona. Chociaż cała fabuła opiera się na ich życiu, na ich wspomnieniach, to w wielu sytuacjach ich doświadczenia mają większą głębię. Głównych bohaterów spotkało naprawdę wiele, Simon przeżył Holokaust, Eva stała przed innych trudnym wyborem dotyczącym swojego dziecka. Każde z wydarzeń odcisnęło na nich piętno, jednak to nie koniec, bo oprócz wspomnień do ich drzwi puka także teraźniejszość i przyszłość, która niekoniecznie bywa łaskawa dla osób starszych.

W lepszych momentach nie są sami, mają towarzystwo, jednak przychodzą momenty ciszy. Wtedy dostrzega się więcej, każde wspomnienie staje się wyraźniejsze, każdy moment bliskości ma zupełnie inny wymiar, który odczuwa się zupełnie inaczej. Mam wrażenie, że ta książka jest dokładnie taka, jak jej bohaterowie, na pierwszy rzut oka oznacza zupełnie co innego, jednak po zagłębieniu się w nią okrywa się wiele innych znaczeń.

“Myślałam sobie: Gdy znów zaczniemy mówić, zostanie już tylko jedna możliwość. Rozpoczynając rozmowę, wkroczymy w tę przestrzeń, rozważałam, w której zawarte jest wszystko, łącznie z tym, kim jesteśmy. I kim nie możemy być. Wszystko to, co staraliśmy się omijać.”

Czy historia milczy? Czy przeszłość, teraźniejszość i przyszłość milczą? Podczas czytania książki Lindstrom cały czas miałam w głowie te pytania, bo historie o przemijaniu zawsze mogą być trudne, ale główne pytanie kieruje nas do tego jak sobie z nimi poradzić.

Są takie dni o których prz...

Rozwiń

Zwiń

Ali Smith pisze w bardzo charakterystyczny sposób, i nie mam tu na myśli tylko i wyłącznie jej stylu, ale także tematyki której się podejmuje. Zwraca ona uwagę na problemy, z jakimi mogą mierzyć się współcześni ludzie. W swojej tetralogii udowodniła, jak świetnie radzi sobie z opisywaniem ludzkich emocji. “Piąta pora roku”, choć nie jest powiązana tamtą serią, to jest swoistą kontynuacją rozmyślań na temat emocji towarzyszących każdemu.

Fabuła książki kręci się wokół kilku osi. Główną osią jest historia Sandy, która jest malarką. Obecnie znajduje się ona w trudnej sytuacji, trwa Covid, jej ojciec jest w szpitalu, a ona sama ma kryzys egzystencjalny. Oprócz teraźniejszości, w innych częściach pojawiają się nowe postacie, a także inne wątki, w tym wątki z przeszłości. Takie połączenia czasowe uwydatniają to, co powinno być dla nas najważniejsze, a mianowicie głębię człowieka. Bo człowiek jako istota rozumna, emocjonalna, powinien bardziej skupiać się na dogłębnym poznaniu, niż na tu i teraz.

Na pewno ciężko jest nie docenić tego co jest wokół książki, bo w przypadku właśnie tej autorki, to nie fabuła jest najważniejsza, tylko to co jest wokół niej. “Piąta pora roku” jest idealną książką do głębszych przemyśleń. Dopiero po rozłożeniu tej książki na części pierwsze, możemy odkryć prawdziwy przekaz. Autorka w szczególności zwraca uwagę na to co jest wokół nas, na sytuacje społeczne, polityczne, na relacje międzyludzkie. Skłania ona do wielu przemyśleń między innymi na temat samego bólu istnienia, kruchości życia, poczucia bezpieczeństwa i wolności.

Mimo, że sama forma i styl Ali Smith może onieśmielać, to warto podkreślić, że pisze ona w sposób wyjątkowy. Dzięki niej każdy chciałby zrozumieć świat, każdy chciałby połączyć kropki, odkryć nieodkryte tajemnice, a dzięki Smith stajemy o kilka kroków bliżej zrozumienia, czym jesteśmy jako ludzie.

Nie sposób także nie docenić słowa od tłumacza, które całe szczęście znajduje się na samym początku. Dla mnie taki układ jest naprawdę rewelacyjny, bo dzięki niemu jeszcze przed pierwszymi słowami autorki, wiem nieco więcej.

Ali Smith pisze w bardzo charakterystyczny sposób, i nie mam tu na myśli tylko i wyłącznie jej stylu, ale także tematyki której się podejmuje. Zwraca ona uwagę na problemy, z jakimi mogą mierzyć się współcześni ludzie. W swojej tetralogii udowodniła, jak świetnie radzi sobie z opisywaniem ...

Rozwiń

Zwiń

Jest wiele książek, które mogą nam się podobać, wiele jest takich, które zachwycają, jednak rzadziej zdarzają się pozycje książkowe, które stają się czymś więcej. W moim przypadku tak “Walentynka” stała się właśnie czymś więcej. Zaskoczyła mnie intensywnym klimatem Teksasu, ciężkim brudnym powietrzem i zapachem nafty. Wyraźnie widziałam ten poranek, kiedy Glory przeciskała się przez krzaki, szła przez pola naftowe, przechodziła przez dziurę w drucie kolczastym, potknęła się, upadła, ale gdzieś głęboko w duchu miała nadzieję, że ktoś ją uratuje.

Fabuła książki w głównej mierze opiera się na gwałcie dokonanym na czternastoletniej Glorii, jednak to tło tych wydarzeń wydaje się być naprawdę istotne. Chodzi tu mianowicie o życie ludzi mieszkających w Teksasie, a tak właściwie jego mieszkanek. Kobiety zamieszkujące te tereny od najmłodszych lat mogą obserwować to, jak potoczy się ich życie. Ciąża w wieku nastoletnim, ślub i rodzenie kolejnych dzieci. Chociaż główną osią jest to co przydarzyło się Glory, to istotne wydają się być rozdziały z perspektywy różnych kobiet, ponieważ każda z nich ma do opowiedzenia swoją historię.

Ta niezwykła książka porusza wiele tematów od rozwoju przemysłu naftowego w latach 70 XX wieku, seksizmu, mizoginii, po imigrantów i wiążącym się z nimi rasizmem. Ta szeroka tematyka pozwala w pełni odczuć wszystkie emocje, jakie mogą towarzyszyć postaciom.
Glory, Mary Rose, Corrine, Ginny, Karla, Suzanne, Debra Ann, każda z bohaterek niezależnie od wieku ma w sobie wiele emocji, jednak w dalszym ciągu muszą znajdować w sobie nowe pokłady ogromnej siły, by odnaleźć własną drogę.

“Każda z naszych dziewczynek mogła być Glorią”

Zamykam oczy i widzę teksas, ‘lato jest suche jak pieprz’, widzę teksańskie kobiety, które same zabijają grzechotniki, skorpiony, uczą swoje córki jak przeżyć, uczą je realizować swoje marzenia i mają nadzieję, że spotka je lepszy los, niż je same. Ja osobiście życzyłabym sobie żeby wszystkie te małe dziewczynki, nastolatki, kobiety, były wolne i mogły popłynąć z nurtem wody, zgodnie ze swoimi marzeniami.

Jest wiele książek, które mogą nam się podobać, wiele jest takich, które zachwycają, jednak rzadziej zdarzają się pozycje książkowe, które stają się czymś więcej. W moim przypadku tak “Walentynka” stała się właśnie czymś więcej. Zaskoczyła mnie intensywnym klimatem Teksasu, ciężkim brudnym...

Rozwiń

Zwiń

Wydaje mi się, że jest to chyba najszerszy zakres tematyki esejów z jakimi miałam do czynienia w jednej książce. Podobnie jest z zakresem czasowym, bowiem obejmuje on blisko 40 lat twórczości Ehrenreich. Czym innym są eseje z 1985 roku, a zupełnie inne w 2018, kiedy to zmiany ekonomiczne i społeczne nadawały całkowicie inne perspektywy. Osobiście bardzo spodobała mi się taka różnorodność, tym bardziej że było to moje pierwsze spotkanie z tą autorką. Dzięki temu uzyskałam nie tylko wgląd w jej poglądy, ale także w wiele zjawisk, które miały miejsce.

Eseje skupiają się na przeciętnych obywatelach i obywatelkach, obejmują temat ich pracy, życia codziennego, zdrowia, znajdują się tu także tematy przeznaczone kobietom i mężczyznom, religii a także “Burżuazyjne omyłki” (które de facto były dla mnie chyba najbardziej fascynujące)

Cały zbiór rozpoczyna się jednym z najpopularniejszych w twórczości Barbary Ehrenreich “Za grosze pracować i (nie)przeżyć”. Ten esej wydaje mi się być najlepszą wizytówką autorki. Pokazuje jej zaangażowanie, cięty humor, błyskotliwość i zawziętość, które powodują, że tekst uzyskuje on zupełnie inny, szerszy wymiar. Autorka żyje tym, o czym pisze. Stara się wchodzić w temat i żyć nim, choć czasem konkluzja nie jest cudownym rozwiązaniem tematu i czasem można, też się z nią nie zgadzać, to jednak sposób w jaki pisze sprawia, że chce się czytać więcej i więcej.
Do tematów, które podejmuje stara się podchodzić w zabawny sposób, czasem balansując na granicy cynizmu. Szeroki zakres tematów pozwala jej obnażać prawdę m.in na temat własnej choroby, podziałów klasowych, nierówności społecznych. Ehrenreich nie utknęła w zamkniętym świecie bogatych, wręcz przeciwnie wychodzi naprzeciw każdej grupie społecznej i stara się ją zrozumieć. Nie boi się podejmować tematu molestowania, patriarchatu, religijnych zapętleń, kultu zapracowania i innych tematów z wielu dziedzin.

Ogółem jest to bardzo solidny zbiór esejów, który z pewnością zachęca do sięgnięcia po pozostałe książki autorki i dalszego zgłębiania jej przemyśleń. Gdybym tylko wcześniej wiedziała jak dobrze pisze Ehrenreich sięgnęłabym po nią już dawno temu.

Wydaje mi się, że jest to chyba najszerszy zakres tematyki esejów z jakimi miałam do czynienia w jednej książce. Podobnie jest z zakresem czasowym, bowiem obejmuje on blisko 40 lat twórczości Ehrenreich. Czym innym są eseje z 1985 roku, a zupełnie inne w 2018, kiedy to zmiany ekonomiczne i...

Rozwiń

Zwiń

Jacqueline Harpman stworzyła coś na wzór dystopii, czy może raczej postapokaliptycznej wizji tego, jak mógłby wyglądać świat. Bezimienna dziewczyna tkwi w zamknięciu wraz z 39 pozostałymi kobietami. Nie mają one dostępu do świata zewnętrznego. Nie wiedzą czy świat, który dotychczas istniał lub jeszcze istnieje. Nie wiedzą dlaczego są zamknięte w jednej celi, dlaczego są pilnowane przez strażników, dlaczego są obdarte z prywatności, dlaczego obowiązują je ścisłe zasady, dlaczego nie mogą wyjść. W zamknięciu tkwią tak jakieś 14, może 15 lat. Nasza bezimienna bohaterka spędziła tam niemalże całe swoje życie. W przeciwieństwie do pozostałych kobiet nie wie, jak kiedyś wyglądało życie, nie wie też, jak mogłaby wyglądać jej przyszłość.

Osobiście przyrównałabym tę historię do słow Terencjusza: “Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”. Główna bohaterka w tych ograniczonych warunkach musi nauczyć się tego czym jest ludzkość, bo to co ludzkie jest dla mniej obce. Nigdy nie widziała nieba, nigdy nie mogła bawić się z rówieśnikami, nigdy nie była w szkole, nigdy także nie nawiązała relacji z nikim innym, poza 39 towarzyszącymi jej kobietami. Przez to, że jest ona o wiele młodsza od pozostałych kobiet, sama musi obudzić własną ciekawość do świata i własnego rozwoju. Jej chęć rozwoju sprawiła, że sama nauczyła się myśleć, bo choć nigdy nie doświadczyła świata, to jednak musi wykształcić w sobie pewne cechy i umiejętności.

“Ja, która nie poznałam mężczyzn” to pozycja niezwykle wyjątkowa. Powoduje w czytelniku wiele pytań na które nie ma odpowiedzi, ale i także wiele refleksji. Na tę historię można spojrzeć z wielu perspektyw, począwszy od sensu człowieczeństwa, naszej roli w świecie, wolności, nadziei, relacji międzyludzkich, a także szeroko pojętej samotności. Przeczytanie tej książki było odmiennym doświadczeniem, które z pewnością zostanie ze mną na długo.

“Dopóki na tym stole pozostaną kartki pokryte moim pismem, dopóty w czyimś umyśle będę się mogła stać rzeczywistością. Potem wszystko się zatrze, słońca zgasną i zniknę jak wszechświat.”

Jacqueline Harpman stworzyła coś na wzór dystopii, czy może raczej postapokaliptycznej wizji tego, jak mógłby wyglądać świat. Bezimienna dziewczyna tkwi w zamknięciu wraz z 39 pozostałymi kobietami. Nie mają one dostępu do świata zewnętrznego. Nie wiedzą czy świat, który dotychczas istniał...

Rozwiń

Zwiń