Jon Fosse

Narracja w tej książce jest prowadzona tak specyficznie, że jedynym rozwiązaniem dla czerpania przyjemności z lektury  zdawało się to, które proponował sam Asle - wejście w "przyjemny stupor", a nawet intelektualny trans. Albo cię poniesie, albo utoniesz. I tym sposobem popłynęłam przez tę powieść, która okazała się najlepszą, jaką do tej pory miałam przyjemność przeczytać. Fosse stara się uchwycić to co nieuchwytne, to, co niektórzy czują, choć nie potrafią tego wyrazić, bo wykracza to poza zwykłą semantykę. A nazywa to świetlistą ciemnością. To światło przenika przez obrazy jego bohatera, przez ludzi i przez ich życie, i nasze życie, wszakże wszyscy jesteśmy nim połączeni, chociaż nie zdajemy sobie z tego sprawy lub w to nie wierzymy, a nawet nie ma potrzeby, żebyśmy uwierzyli. Ono po prostu jest, choć nie istnieje. Liczne dygresje, którymi operuje narrator, dla niektórych zapewne dezorientujące,  stanowią specyficzny strumień mysli, łącząc że sobą postaci i zdarzenia, które na pozór wydawać się mogą niepołączone. Snujemy się gdzieś między jawą, a snem, podczas, gdy autor konsekwentnie pokazuje nam że "wszyscy ludzie są ze sobą związani, żywi, zmarli, ci, którzy się jeszcze nie urodzili, i tego, co robi jeden człowiek, nie można w pewnym sensie oddzielić od tego, co robi ktoś inny". To niezwykle znamienny cytat dla fabuły tej książki. Fosse w niezwykły i sobie tylko właściwy sposób podejmuje próbę polemiki z filozoficznymi argumentami przemawiającymi za nieistnieniem "wszechmocnego, wszechwiedzącego i nieskończenie dobrego" Stwórcy, jednocześnie odrzucając postulaty głoszone przez Kościół i wychodząc tym samym na przeciw rozwijającemu się transhumanizmowi, uporczywie próbującemu zająć miejsce Boga. Czytając Fosse można się zatracić, jego literackie figury przypominają mi wizualne obrazy kina moralnego niepokoju tworzone przez Krzystofa Kieślowskiego. "Tak też jest z literaturą, którą lubię czytać, ważne jest nie to, co mówi wprost o tym czy o tamtym, chodzi o coś innego, o coś, co milcząc, przemawia między wierszami".